. دست یابی به علم در گذشته و امروز چه شباهت ها و تفاوت هایی دارد ؟
الف ) شباهتها : درگذشته و حال ، نیاز به وجود معلم ، مکان مناسب ، وسیله نوشتن و یادداشت ، شباهت آموزشی ، دانش آموزان علاقه مند ، استفاده از تشویق و تنبیه ، برگزاری آزمون های شفاهی یا کتبی و ... از ضروریّات نظام آموزشی و دستیابی به علم بوده و هست.
ب ) تفاوتها : محدودیت معلم ها و رشته های آموزشی گذشته و تعدّد امروزی آنها ، ازدیاد اماکن آموزشی و دانش آموزان علاقه مند مجاز به تحصیل بودن همه فرزندان ، صرفه نظر از جنسیت آنها ، تنوع و تکامل لوازم التحریر ، استفاده از وسایل آموزشی مدرن مثل نوارهای صوتی و تصویری ، سی دی ، کامپیوتر ، کتاب ها رنگی ؛ تنوع علوم و فنون گوناگون از عمده ترین تفاوت های آنهاست.